પર્વતોમાં પણ સિમેન્ટ અને કોંક્રિટથી બનેલી આધુનિક ઇમારતોમાં ચકલીઓને માળા બાંધવા માટે કોઈ સ્થાન નથી. આને કારણે, ઉત્તરકાશી, ગોપેશ્વર, ગુપ્તકાશી અને કોટદ્વારના ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં ચકલીઓની સંખ્યા છેલ્લા 11 વર્ષમાં વધવાને બદલે સ્થિર રહી છે, જ્યારે પર્વતોના આ શહેરી નગરોમાં સ્પેરોની સંખ્યામાં 20 ટકાનો ઘટાડો થયો છે. ગુરુકુળ કાંગરી યુનિવર્સિટી દ્વારા છેલ્લા 11 વર્ષથી કરવામાં આવેલા સંશોધનમાં આ વાત બહાર આવી છે. ગુરૂકુલ કાંગરી યુનિવર્સિટી, હરિદ્વારની બર્ડ કમ્યુનિકેશન એન્ડ ડાયવર્સિટી લેબોરેટરી દ્વારા 2010 થી પર્વતની ચાર જગ્યાઓ પર સંશોધન ચાલી રહ્યું છે. વર્ષોથી જાણવા મળ્યું છે કે, સ્પેરોની સંખ્યા વધવાને બદલે ઓછી થઈ રહી છે. આનું કારણ એ છે કે પરંપરાગત લાકડા, પ્લેટો અને ઘાસથી બનેલા ઘરો ધીમે ધીમે પર્વતોમાં અદૃશ્ય થઈ રહ્યા છે. આર્કિટેક્ટ મુજબ ગામમાં બાંધવામાં આવતા સિમેન્ટ અને કોંક્રિટ બિલ્ડિંગોમાં છિદ્રો કે જગ્યા હોતી નથી કે જ્યાં ચકલીઓ તેમનો માળો બાંધી શકે. ગુરુકુળ કાંગરી યુનિવર્સિટીના પક્ષી વૈજ્ઞાનિક Dr. વિનય સેઠી કહે છે કે, ચકલીઓ વર્ષમાં બે વખત પ્રજનન કરે છે. ચકલીઓ એક સમયે ઓછામાં ઓછા આઠ ઇંડા મૂકે છે, એટલે કે આઠ બાળકોને જન્મ આપે છે. આ હોવા છતાં, સ્પેરોની સંખ્યા વધી રહી નથી. સ્પેરોની સંખ્યામાં ઘટાડો થવાનું મુખ્ય કારણ પર્વતોમાં પરંપરાગત મકાનોની અછત અને આધુનિક મકાનોનું નિર્માણ છે.
ગુરુકુલ કાંગરી યુનિવર્સિટીના પશુ અને પર્યાવરણીય વિજ્ઞાન વિભાગના વડા પ્રો. દિનેશચંદ્ર ભટ્ટ કહે છે કે, છેલ્લા 11 વર્ષ દરમિયાન કરવામાં આવેલા સંશોધનથી સ્પેરો વિશે ડુંગરાળ વિસ્તારોમાં પણ ચિંતાજનક પરિસ્થિતિ બહાર આવી છે. પરંપરાગત પ્લેટો-લાકડાના ઘરો અને ઘાસ-લાકડાની ગૌશાળાઓમાં પણ સતત ઘટાડો થઈ રહ્યો છે. આધુનિક ઘરોમાં જો સ્પેરો પણ માળો બનાવી રહી છે, તો તે સુરક્ષિત રહેતા નથી અને તેમાંથી ઇંડા ફૂટી રહ્યા છે.
જંતુઓના લાર્વા બાળકોને ખવડાવે છે ચકલીઓ :-
પ્રો. દિનેશચંદ્ર ભટ્ટ કહે છે કે ખેડુતો માટે સ્પેરોની ભૂમિકા મહત્વપૂર્ણ છે. સ્પેરો 14 દિવસ સુધી તેમના બાળકોને એક કલાકમાં ચાર વખત જંતુઓનો લાર્વા ખવડાવે છે. એક ચકલીના ઓછામાં ઓછા આઠ બચ્ચા હોય છે. જેના પ્રમાણે 100 ચકલીઓ 800 બાળકોને ખવડાવવા માટે એક કલાકમાં 3200 જંતુઓ મારી નાખે છે, પરંતુ ખેતરોમાં રાસાયણિક ખાતરોના ઉપયોગને લીધે મેદાનમાં પણ સ્પેરો તેની અસર બતાવી રહી છે.
